Thuyên tắc ối: nguyên nhân gây tử vong sản khoa hàng đầu?
Ông Nguyễn Duy Khê, Vụ trưởng Vụ Bảo vệ Sức khỏe bà mẹ trẻ em, Bộ Y tế khẳng định: Bộ Y tế không bao che cho các cơ sở y tế để xảy ra tai biến sản khoa gây tử vong mẹ, tử vong trẻ sơ sinh. Bộ đã cử 3 đoàn công tác tới Hưng Yên, Quảng Ngãi, Đồng Nai, là 3/6 địa phương xảy ra tai biến sản khoa để trực tiếp kiểm tra, đánh giá tình hình và rút kinh nghiệm với lãnh đạo các Sở Y tế và các cơ sở y tế có liên quan về tổ chức sắp xếp nhân sự cũng như việc chấp hành các quy chế chuyên môn có liên quan đến công tác chăm sóc thai sản, cấp cứu sản khoa, cấp cứu sơ sinh. Bộ Y tế đã mạnh dạn đề xuất: "Những cơ sở không đáp ứng đủ các điều kiện cần thiết theo quy định… tạm thời không triển khai công tác đỡ đẻ”.
Lật lại hồ sơ của các trường hợp tai biến sản khoa gây tử vong cho mẹ- con ở BV Đa khoa Hưng Yên, BV Đa khoa Kinh Bắc – Bắc Ninh, BV Đa khoa Quảng Ngãi, BV Hóc Môn – TP HCM, BV Đa khoa Vĩnh Đức – Quảng Nam… cho thấy, hầu hết các BV này đều đổ lỗi rằng "đó chỉ là những tai nạn bất khả kháng trong đỡ đẻ”. Nhưng kết luận của Hội đồng chuyên môn khẳng định ngược lại: "Nguyên nhân dẫn đến tử vong một phần do các bác sĩ, y tá thiếu kinh nghiệm, yếu về nghiệp vụ và xử lý tình huống sai nguyên tắc”; hoặc "do trình độ chuyên môn các bác sĩ còn yếu nên chưa đánh giá chính xác lượng máu mất và có phương án chuẩn bị tiếp máu, do đó dẫn đến bị động trong xử lý”; "Nguyên nhân tử vong là do thuyên tắc ối (bệnh lý nước ối đi vào tuần hoàn của mẹ). Mặc dù là trường hợp khó trong y khoa nhưng nếu sản phụ được theo dõi thường xuyên, đặc biệt là giai đoạn chuyển dạ để chủ động mổ lấy thai sớm, thì có thể đã cứu được con và mẹ. Đáng lẽ ra bác sĩ cần phải hội chẩn sớm đồng thời cho chuyển lên các BV tuyến trên để được hỗ trợ”…
5/10 trường hợp tử vong đều được xác định là thuyên tắc ối. Điều này khiến không ít sản phụ lo lắng: liệu đây có thực sự là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho sản phụ và trẻ sơ sinh không?
Tử vong cao là do năng lực cán bộ đỡ đẻ: vừa thiếu vừa yếu
Ông Nguyễn Duy Khuê cho biết thêm: "Thông tin phản ánh ban đầu (từ đoàn kiểm tra của BV Phụ sản TƯ, BV Từ Dũ) cho thấy, sự thiếu hụt nguồn nhân lực tại một vài cơ sở y tế xảy ra tai biến cũng có ảnh hưởng đến công tác triển khai chăm sóc sản phụ và thực hiện quy trình chuyên môn kỹ thuật chẩn đoán cấp cứu sản khoa. Nhiều khi do phải trực dày, sản phụ lại đông nên ảnh hưởng đến chất lượng theo dõi chăm sóc người bệnh”.
PGS. TS Nguyễn Viết Tiến – Thứ trưởng Bộ Y tế, Giám đốc BV Phụ sản Trung ương lại khẳng định, mỗi cuộc đẻ luôn phải được theo dõi chặt chẽ vì trong sản khoa tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó lường nhưng do năng lực của các bác sĩ tuyến dưới còn hạn chế, khi chẩn đoán, siêu âm "mẹ khỏe, con khỏe” nên thường có tâm lý chủ quan, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Liên tiếp xảy ra các vụ tử vong mẹ –con do tai biến sản khoa càng khiến người dân tìm cách vượt tuyến lên các BV tuyến trên, gây quá tải trầm trọng với 3-4 sản phụ/giường. Để "hút” sản phụ quay trở lại tuyến dưới, thời gian tới, ngành y tế sẽ tổ chức đào tạo lại trình độ chuyên môn cho cán bộ y tế các tuyến, kể cả tuyến xã về chẩn đoán và xử lý cấp cứu sản khoa theo các hướng dẫn chuyên môn, đặc biệt là tài liệu "Hướng dẫn chẩn đoán, xử lý cấp cứu các tai biến sản khoa”. Bộ Y tế cũng đã chỉ đạo BV Phụ sản Trung ương, Từ Dũ và các BV đầu ngành về Sản phụ khoa và Nhi khoa đẩy mạnh công tác chỉ đạo tuyến về công tác chăm sóc thai sản, cấp cứu, hồi sức sản khoa và trẻ sơ sinh. BV Phụ sản Trung ương và Từ Dũ tổ chức ngay các lớp tập huấn đào tạo lại cho cán bộ y tế tuyến dưới, tập trung vào các nội dung về theo dõi cuộc đẻ và cấp cứu, hồi sức sản khoa.