Vitamin A (còn được gọi là retinol vì chúng có vai trò trong chức năng hoạt động của võng mạc – retina- của mắt) là loại vitamin hòa tan trong chất béo này được phát hiện vào năm 1913. Chúng có vai trò quan trọng đối với sự khỏe mạnh của các màng nhày. Nếu bạn có thể nhìn được ở những nơi thiếu ánh sáng, đó là nhờ vào vitamin A.
Chức năng của vitamin A
– Vitamin A có khả năng hỗ trợ thị lực khi nhìn trong bóng đêm. Ánh sáng đi quan thủy tinh thể, võng mạc và nằm lại đằng sau mắt. Tại đây sẽ diễn ra quá trình nhận biết ánh sáng và chuyển đổi chúng thành những xung lực thần kinh. Sau đó, não sẽ chuyển hóa những xung lực thần kinh này thành một thông báo. Một trong những loại sắc tố hình ảnh ở võng mạc, được gọi là rhodopsin nằm trong những tế bào hình que của võng mạc, sẽ đóng vai trò chủ yếu trong việc giúp mắt thích nghi với điều kiện ánh sáng yếu và nhìn trong đêm tối. Hình thức aldehyde của vitamin, còn gọi là retinal tham gia vào quá trình tổng hợp của rhodopsin và một loạt những phản ứng hóa học là nguyên nhân của sự kích thích thị giác, vốn được gây ra bằng cách thu hút ánh sáng vào các tế bào hình que. Một sắc tố tạo hình khác là iodopsin – được tìm thấy trong những tế bào hình nón của võng mạc, còn dự trữ những hợp chất vitamin A và chịu trách nhiệm cho vấn đề thị lực vào ban ngày.
– Vitamin A giúp hệ miễn dịch hoạt động đúng cách hơn. Chúng được cho là có khả năng tăng cường cho chức năng của những tế bào máu trắng, làm gia tăng sự phản ứng của các kháng thể và kháng nguyên; phòng chống vi rút. Loại vitamin này còn đóng vai trò là một chất chống oxy hóa giúp ngăn ngừa sự phát triển của những tế bào ung thư và những căn bệnh khác trong cơ thể.
– Vitamin A chịu trách nhiệm duy trì sức khỏe cho các màng nhày và những tế bào biểu mô (các tế bào nằm ở bên trong và ở bề mặt bên ngoài cơ thể như da, màng nhày, thành mạch máu và giác mạc) của cơ thể. Chúng còn hỗ trợ cho sự phát triển của xương và răng.
– Vitamin A rất cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển của các tế bào bình thường. Axit retinoic là chất rất cần cho sự tổng hợp của nhiều glucoprotein, vốn có chức năng kiểm soát sự kết dính của các tế bào (khả năng các tế bào dính chặt vào nhau) cũng như sự phát triển và phân biệt của các tế bào.
– Loại vitamin này còn giúp duy trì vẻ đẹp của làn da. Vitamin A khiến da hoạt động như một rào cản ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn và vi rút.
– Vitamin A còn thực hiện chức năng bảo vệ các tế bào của ruột, bao tử, miệng, đường hô hấp và đường niệu – sinh dục.
Nhận biết chứng thiếu vitamin A
Là loại vitamin hấp thu được chất béo, nguyên nhân thiếu hụt vitamin A không chỉ là do việc tiếp nhận không đầy đủ từ nguồn thức ăn giàu vitamin A mà còn là do chế độ ăn uống có quá ít chất béo. Một số rắc rối về sức khỏe (như bệnh Crohn’ disease, sự thiếu hụt enzyme ở tuyến tụy, các bệnh về túi mật và gan) cũng có thể là nguyên nhân làm hạn chế khả năng hấp thụ chất béo từ thức ăn, dẫn đến việc thiếu hụt vitamin A. Sau đây là một số triệu chứng thiếu hụt vitamin A thường gặp nhất:
– Khô giác mạc và màng kết, dẫn đến việc không nhìn được trong điều kiện thiếu ánh sáng hoặc trong bóng tối là triệu chứng thiếu hụt vitamin A nghiêm trọng nhất. Mắt trở nên khô và ngứa trong thời gian dài, sau đó xuất hiện những khối u hình thành ở giác mạc. Điều này có thể dẫn đến việc bị mù vĩnh viễn.
– Sự thiếu hụt vitamin A còn gây ra chứng hyperkeratosis. Những khối u xuất hiện trên da do sự sản xuất quá mức chất sừng (một loại protein nằm trong da), khiến cho các nang lông bị bít kín. Tình trạng khô ở tóc và da chính là những biểu hiện đầu tiên của chứng bệnh này.
– Do vitamin A có chức năng hỗ trợ cho hệ miễn dịch nên sự thiếu hụt loại vitamin này có thể là nguyên nhân khiến cho các bệnh cảm, cúm, các bệnh viêm nhiễm do vi khuẩn và vi rút gây ra ở đường hô hấp và hệ thống tiết niệu tấn công cơ thể.
– Mất cảm giác thèm ăn, những khác thường ở xương và chậm phát triển cũng có liên quan đến việc thiếu hụt vitamin này.
Thực phẩm giàu vitamin A