Theo bảng nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người già cần khoảng 2,4 mcg vitamin B12 để duy trì hoạt động của tế bào thần kinh và hồng cầu. Cơ thể còn cần vitamin B12 để tạo tra ADN, vật liệu di truyền trong tế bào.
Đối tượng dễ bị thiếu vitamin B12
Đối với người già, độ axit dạ dày thấp dẫn đến khả năng hấp thu vitamin B12 kém. Ngoài ra, đối tượng dễ bị thiếu vitamin B12 là:
+ Ăn chay trường trong nhiều năm.
+ Người có bệnh ở dạ dày như viêm, teo niêm mạc dạ dày. Người đã cắt bỏ 1 phần hay toàn bộ dạ dày.
+ Uống vitamin C quá nhiều.
+ Người có bệnh ở ruột non như celiac, viêm ruột. Người đã cắt hoặc nối tắc ruột.
Triệu chứng điển hình
Thiếu B12 ảnh hưởng lên tế bào máu, biểu mô (ở niêm mạc đường tiêu hóa) làm suy thoái chất myelin, chất béo quan trọng của tế bào thần kinh, gây ta triệu chứng thần kinh như cảm giác tê rần, nhột như kiến bò dưới da, đi đứng xiêu vẹo, giảm trí nhớ, hoang tưởng. Ngoài ra, còm gây lở, đau lưỡi, táo bón, hạ huyết áp.
Thiếu máu do thiếu B12 khiến người bệnh xanh xao, dễ mệt, ăn mất ngon, hồi hộp, đánh trống ngực liên tục, đau đầu, khó thở, hay ngất xỉu.
Thực phẩm giàu vitamin B12
Vitamin B12 do vi khuẩn tổng hợp từ thiên nhiên, đi vào chu trình thức ăn của động vật ăn cỏ. Rau, trái nếu không có vi khuẩn bám vào thì không có B12 vì động vật và thực vật không tự tổng hợp được.
Thịt bò có chứa nhiều vitamin B12
Những thực phẩm rất giàu B12 (3-10 mcg/100g) là nội tạng (gan, thận, tim) cừu, bò và sò, ốc.
Thực phẩm có nhiều B12 (3-10 mcg/100g) là sữa bột không béo, hải sản (cua, cá hồi, cá mòi), lòng đỏ trứng.
Thực phẩm có vitamin B12 lượng vừa là sữa lỏng, kem, bơ.
Những quan niệm sai lầm
+ Lạm dụng vitamin B12
Nhiều người cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt thường chích thuốc B12 vì cho rằng đó là thuốc bổ máu. Tuy nhiên, ở người bình thường, tổng số vitamin B12 dự trữ khoảng 1-10mg mà nhu cầu tối thiểu hàng ngày chỉ cần 0,1mcg. Khi không được cung cấp trong thời gian dài, khoảng 5 năm trở lên, lượng B12 cạn kiệt, tình trạng thiếu hụt mới xảy ra. Vì vậy, nếu không phải do những nguyên nhân trên, hầu hết các trường hợp khác đều không thiếu B12, nếu tiêm thuốc cũng không có tác dụng gì.
+ Lạm dụng vitamin C
Nhu cầu vitamin C chỉ khoảng 70mg/ngày. Dùng dư thừa vitamin C không được chứng minh là có lợi. Một trong những bất lợi khi dùng vitamin liều cao kéo dài là làm tăng nguy cơ thiếu vitamin B12 do làm giảm hấp thu. Vì vậy, việc dùng thuốc, dù là thuốc bổ, tốt nhất là nên theo ý kiến của bác sĩ.
Tư vấn chuyên môn: Bs CK1 NGUYỄN THỊ NGỌC HƯƠNG – Trưởng khoa Dinh dưỡng Lâm sàng – Trung tâm Dinh dưỡng TP. HCM