Lặng lẽ mua bán
Dây rốn vốn là một loại “rác thải” trong ngành Y, bởi vậy các cơ sở y tế quản lý rất chặt chẽ. Nhưng không hiểu sao, chúng vẫn được tuồn ra ngoài một cách dễ dàng. Hiện nay, mặt hàng đặc biệt này được mua bán lặng lẽ trên thị trường. Trong quá trình thâm nhập thực tế, không mấy khó khăn để chúng tôi có thể mua vài cái dây rốn như thế. Trong vai người cần mua dây rốn để chữa bệnh, chúng tôi tìm đến Bệnh viện Phụ sản Trung ương.
Vừa đặt chân tới cổng bệnh viện, cánh xe ôm liền tới bu kín. Qua tìm hiểu, hầu hết họ đều kiêm vai “cò mồi” dẫn bệnh nhân vào khám. Một người xe ôm tên Chung, chừng 60 tuổi tiến lại gần hỏi: “Cháu dẫn người nhà đi khám bệnh à? Muốn khám nhanh, đưa bác vài chục thôi”. Khi đặt vấn đề muốn mua dây rốn về chữa bệnh vô sinh, ông ta khẳng định: “Nhau thai còn có nữa là đoạn dây rốn”.
Sau đó, người đàn ông này đưa tôi đến gặp một phụ nữ tên Hồng, theo giới thiệu người này trước kia từng công tác ở đây. Hỏi dò vài điều, bà này cho số điện thoại của chị Phước, một cán bộ hiện đang làm trong viện. Bà Hồng không quên dặn dò: Khi gặp chị ấy, mày cứ xưng là cháu cô Hồng, lúc xong việc, bồi dưỡng cho họ bao nhiêu thì tùy.
Tôi gọi vào số 09154xxxxxx của chủ máy tên Phước. Sau khi xác nhận các thông tin về mối quan hệ, người này hẹn khi nào có “hàng” thì gọi đến lấy. Sau hai ngày, người gọi điện thông báo đến lấy, chúng tôi nhanh chóng có mặt tại bệnh viện. Người phụ nữ này bước ra từ dãy hành lang làm việc, mặt bịt khẩu trang che kín, tay cầm theo một túi màu xanh.
Mở chiếc túi vẫn còn ấm nóng, bên trong là hai chiếc dây rốn xoăn tít, vẫn còn lem nhem máu, chị ta khoe: “Vừa có hai ca sinh, chị liền lấy ngay hai dây này cho em đó”. Tôi tỏ ra lo ngại về các bệnh truyền nhiễm, người này vội trấn an: Trước khi lấy, chị xem xét nghiệm rồi, hai bé này đều khỏe mạnh, không bệnh tật gì đâu. Em cứ yên tâm đem về mà làm thuốc. Nhận “hàng” xong, tôi đưa 200.000đ cho người phụ nữ này. Trước khi về phòng làm việc, chị ta khuyên, nên nhanh chóng đưa “hàng” về nhà bảo quản không để lâu dễ hỏng, lần sau có thì sẽ gọi tiếp đến lấy. Bằng phương thức trao đổi như vậy, chúng tôi còn tiếp tục liên hệ và mua “hàng” thêm 2 lần nữa, mỗi lần từ 2 đến 3 dây rốn.
Trong khi đó, chúng tôi tìm mua dây rốn tại các hiệu thuốc đông y lại khó khăn hơn, hầu hết họ đều giữ kín, chỉ bán cho những người trong nghề và mua với số lượng lớn. Tìm đến phố Hải Thượng Lãn Ông, tại một hiệu thuốc đông y lớn trên con phố này, chủ cửa hàng cho biết, trước đây có bán, nhưng từ khi xuất hiện tin thuốc thịt người bên Trung Quốc, nên cửa hàng không bán nữa. Người này cho biết thêm, trung bình một lạng là 300.000đ, tùy vào xuất xứ của nó mà giá cả đắt hay rẻ hơn.
Vào một cửa hàng đông y khác đối diện bên kia đường, chủ cửa hàng nhìn chúng tôi với ánh mắt dò xét, rồi liên tục đưa ra những câu hỏi để kiểm tra. Thấy không có gì nghi ngờ, người này đồng ý bán, nhưng hiện đang hết hàng, họ hẹn đến hôm sau tới lấy. Ngày hôm sau trở lại, ông chủ này lại quyết định không bán với lý do, hết nguồn cung cấp. Tuy nhiên, một người giúp việc tại đây tiết lộ, các anh là “người ngoại đạo”, lại mua ít, nên không bán đâu.
Nguy cơ lây bệnh truyền nhiễm
Còn bên Tây y, dây rốn được coi là một nguồn quan trọng để chiết tách ra tế bào gốc, giúp chữa trị nhiều bệnh hiểm nghèo. Ths Trần Ngọc Quế, PGĐ Trung tâm Tế bào gốc thuộc Viện Huyết học – Truyền máu Trung ương, cho biết: “Máu và màng dây rốn được tách ra từ dây rốn giúp chữa được nhiều loại bệnh khác nhau như: ghép tủy xương, ung thư, các bệnh về máu, xương, da, tim mạch, gan… tương lai còn được ứng dụng, giúp tái tạo lại những bộ phận cơ thể bị mất đi”. Ông cho biết, để có thể đưa dây rốn vào chữa bệnh, phải trải qua nhiều công đoạn phức tạp, đòi hỏi trình độ công nghệ cao, như quá trình chiết tách, và lưu trữ dây rốn ở nhiệt độ -196 o C.
Ths Quế khuyên, muốn sử dụng phải có nghiên cứu mới tránh được tác hại, việc tự ý dùng dây rốn chữa bệnh một cách tùy tiện, không những không mang lại hiệu quả mà còn làm phát tán các mầm bệnh nguy hiểm.
Theo một cán bộ đang công tác tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương cho biết, trước kia, do điều kiện kinh tế khó khăn, nguồn dược liệu còn thiếu thốn, nhau thai và dây rốn được dùng làm vị thuốc trong các bài thuốc bổ. Sau khi có những cảnh báo về nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm nên chúng bị cấm dùng trong đông y, nếu có thì cũng chỉ là lén lút mua bán, sử dụng mà thôi.
“Tự ý dùng dây rốn làm thuốc chữa bệnh sẽ rất nguy hiểm, nguy cơ lây nhiễm các loại vi rút nguy hiểm như viêm gan B, HIV, các bệnh xã hội… là rất cao. Những loại virut này chỉ tạm ngưng hoạt động ở nhiệt độ cao, nhiều người đem về chế biến, sử dụng nên rất dễ bị nhiễm vi rút” ông cảnh báo.