Khu vực nhạy cảm như “tam giác Bermuda” hay “ổ bánh mì” nghĩ tới thì vui đấy, nhưng có khi nào bạn cố gắng tìm hiểu cớ gì mình hay bị chuột rút hoặc thường xuyên phải thay băng mỗi giờ? Đáng buồn là hàng triệu phụ nữ và nhiều bác sĩ luôn bối rối vì những vấn đề xung quanh vùng khung xương chậu. Hãy học cách phối hợp với bác sĩ để giải quyết những cơn đau vùng dưới, chứng bệnh “làm phiền” đến phụ nữ nhất.
1. triệu phụ nữ bị bệnh lạc nội mạc tử cung
Lúc 15 tuổi, Minh Hằng, hiện 25 tuổi, ở Thủ Đức, TP. HCM, thường bị chuột rút kèm nôn mửa vào ngày “đèn đỏ” . Những cơn đau nặng khiến cô lịm đi. Đi khám nhiều nơi và cuối cùng, khi 21 tuổi, cô cũng tìm ra nguyên nhân khiến mình khổ sở bao năm qua là vì bệnh lạc nội mạc tử cung. “Một phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung nghĩa là những lớp màng tử cung tắc ở đâu đó thay vì bị đẩy ra ngoài mỗi tháng trong ngày “đèn đỏ”. Những lớp màng này có thể “du ngoạn” xuống cổ tử cung và âm đạo. Tệ hơn, chúng có thể chạy lên ống dẫn trứng, lang thang qua ruột, bàng quang hoặc buồng trứng. Trường hợp này, chúng có thể phá vỡ chu kỳ hormone của phụ nữ, dẫn đến chứng viêm nhiễm, mất nhiều máu trong suốt kỳ kinh nguyệt,” bác sĩ Huỳnh Thị Trong, trưởng khoa Sản, bệnh viện An Sinh, TP. HCM, phân tích. “Nó có thể gây chuột rút nặng, đau khi quan hệ tình dục, tiêu chảy hoặc táo bón, nhưng có khi chẳng gây đau đớn gì cả. Không có mối liên quan giữa mức độ lạc nội mạc tử cung với sự đau đớn phải chịu”.
Phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung còn bị một nguy cơ nữa là vô sinh. Theo bác sĩ Hồ Mạnh Tường, TP. HCM: “Khoảng 38% phụ nữ vô sinh từng bị lạc nội mạc tử cung và viêm nhiễm. Mô tử cung phóng thích ra dịch có thể gây tác động rối loạn quá trình tinh trùng tương tác với trứng. Cách tốt nhất bảo vệ khả năng sinh sản là phát hiện và chữa trị bệnh sớm”.
Tuy không biết chính xác nguyên nhân dẫn đến lạc nội mạc tử cung, nhưng các nhà khoa học nghi ngờ di truyền đóng vai trò chính gây bệnh này. Nếu mẹ hoặc chị gái từng bị bệnh, khả năng bạn mắc bệnh sẽ cao gấp 6 lần so với người bình thường. Các nhà khoa học cũng tiết lộ chất thải ô nhiễm như dioxin, chất hóa học trong thuốc trừ sâu và tẩy trắng giấy cũng có thể là nguyên nhân chính gây bệnh. Hiện tại phẫu thuật là cách duy nhất để chẩn đoán chính xác bệnh.
Quy trình này gồm gây mê tổng quát, đưa camera vào ổ bụng và vùng xương chậu. Nếu bác sĩ phát hiện ra bất cứ mô nào bất thường sẽ cắt bỏ ngay. Thuốc tránh thai có thể giúp giảm đau và chảy máu. Thuốc điều tiết hormone như Danazol hay Lupron cũng góp phần làm chậm sự phát triển bệnh bằng cách “đóng cửa” buồng trứng lại. Có thai sẽ giữ mô tử cung ổn định vì hormone bạn không thay đổi theo chu kỳ. Hiện tại, các nhà khoa học đang nghiên cứu thuốc chống hormone sinh dục và chữa ung thư vú có thể giúp chữa bệnh như thế nào.
2. triệu phụ nữ bị hội chứng buồng trứng đa nang
Chu kỳ kinh nguyệt không đều, xuất hiện mụn trứng cá, mọc lông nhiều bất thường trên mặt và cơ thể, tăng cân là những triệu chứng của rối loạn nội tiết tố, đặc biệt trong giai đoạn dậy thì, giai đoạn bệnh buồng trứng đa nang bắt đầu xuất hiện. Đây là chứng bệnh đáng ngại vì nếu không chữa trị kịp thời, người bệnh sẽ có nhiều nguy cơ bị tiểu đường loại 2, đau tim và ung thư tử cung.
Dù nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa tìm ra, nhưng có thể nói buồng trứng đa nang xuất hiện khi ở buồng trứng sản sinh ra lượng hormone nam như testosterone cao bất thường, làm rối loạn sự rụng trứng. Thậm chí trong nhiều trường hợp, chứng bệnh xuất hiện do sự nhạy cảm của cơ thể với insulin. Như trường hợp của Kim Thúy, năm nay 32 tuổi, sống ở Vũng Tàu. Cô phát hiện mình có nhiều lông mọc bất thường trên mặt và bụng từ khi cô 13 tuổi. “Chu kỳ kinh của tôi không đều, nhưng bác sĩ bảo là do cân nặng của tôi”, cô ấy nói. Cuối cùng, năm 28 tuổi, cô cũng tìm được cách chữa trị. Các bác sĩ của Thúy đã dựa vào ba dấu hiệu: chu kỳ kinh nguyệt bất thường, hormone nam tăng cao và u nang buồng trứng (chẩn đoán nhờ siêu âm).
“Buồng trứng đa nang không có thuốc chữa nên các bác sĩ chỉ có thể chữa trị những triệu chứng chính của bệnh. Thuốc tránh thai có thể giúp ngăn chặn sự phát triển hormone nam và điều hòa kinh nguyệt”, bác sĩ Nguyễn Tấn Trung, bệnh viện Từ Dũ, TP. HCM, nói. Các bác sĩ cũng sử dụng spironolactone, một loại thuốc lợi tiểu để ngăn sự phát triển vô tổ chức của lông. Những bệnh nhân bị buồng trứng đa nang đối mặt với bệnh vô sinh thường được kê clomid, loại thuốc kích thích rụng trứng và metformin, giúp điều hòa kinh nguyệt và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Bạn ngán ngẩm vì nghe quá nhiều loại thuốc phải không? Không còn cách nào khác! Những triệu chứng của buồng trứng đa nang có thể kiểm soát bằng cách ăn kiêng và tập thể dục, đặc biệt với triệu chứng tăng cân.
“Nhiều người nhận thấy chế độ ăn ít tinh bột và nhiều protein nạc giúp họ ít bị cơn đói hành hạ và nạp vào ít calo hơn”, bác sĩ chuyên khoa 2 Đỗ Thị Ngọc Diệp, giám đốc trung tâm dinh dưỡng TP. HCM, nói. Hơn nữa, giảm từ 5 – 10% trọng lượng cơ thể giúp kinh nguyệt bạn trở lại bình thường và làm giảm lượng hormone nam.
Bệnh nào cũng vậy, điều quan trọng nhất đối với bệnh nhân là tuân thủ đúng kế hoạch các bác sĩ “kê đơn”.Khi Thúy dùng metformin và thuốc tránh thai liều thấp để điều trị, cô cảm thấy tinh thần phấn chấn hơn. Cô khoe: “Tôi giảm hơn 20kg đấy. Người tôi còn quá khổ, nhưng đám lông trên mặt đã ngừng mọc, chu kỳ kinh nguyệt cũng đều hơn và huyết áp đã nằm trong tầm kiểm soát”. Cuối năm rồi, cô ấy đã có niềm vui làm mẹ.
3. triệu phụ nữ bị u xơ tử cung
Triệu chứng chính của u xơ tử cung là trông bạn như đang có bầu nhưng thực tế là bạn không hề có. Cũng giống như bệnh lạc nội mạc tử cung và buồng trứng đa nang, u xơ tử cung có thể dẫn đến mất máu nặng, chuột rút trong những ngày “đèn đỏ” và tạo áp lực liên tục lên bàng quang, trực tràng. Tuy nhiên, cũng có trường hợp bệnh không biểu hiện dấu hiệu gì.
Mới đây, một nghiên cứu phát hiện tiếp xúc nhiều với phthalates, chất hóa học có trong nhựa và các sản phẩm chăm sóc cá nhân, có thể là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh này. Theo thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Minh Ngọc, viện Pasteur, TP. HCM: “U xơ tử cung sản sinh ra estrogen nên khá nguy hiểm khi mang thai vì hormone nữ tăng quá cao lúc đó. Khối u “xâm lấn” không gian sống của bào thai, tăng nguy cơ sẩy thai và sinh non”.
Mặc dù khá dễ nhận biết u xơ tử cung bằng siêm âm hoặc MRI, nhưng điều trị bệnh không dễ chút nào. Thuốc ngừa thai và hạn chế hormone có thể giảm bớt khối u, nhưng cắt bỏ tử cung là cách triệt để nhất, đó là sự thay đổi lớn trong đời phụ nữ. Hiện tại đã có cách chữa nhẹ nhàng hơn như nội soi bóc nhân xơ, tiêm thuốc vào động mạch để giảm nguồn cung cấp máu cho khối u.