Khi bạn mắc phải những triệu chứng đơn giản như cảm ho, nhức đầu, tiêu chảy hoặc cơ thể bị nhiễm toan… bạn sẽ làm gì? Hầu hết, ít ai chịu đi khám bệnh. Có người sử dụng lại những toa thuốc cũ, có người sử dụng thuốc theo kiểu “rỉ tai” từ bạn bè, đồng nghiệp… Thậm chí, một số người lấy lại những thuốc cũ đã mua trước đó để sử dụng mà chẳng màng kiểm tra hạn dùng. Nên nhớ rằng, dù có chung một triệu chứng nhưng căn nguyên bệnh lại khác nhau. Chữa không đúng gốc thì bệnh vẫn “ăn dầm nằm dề” chứ không hề thuyên giảm.
Thuốc mà người sử dụng thường dùng là các loại thuốc ngủ. Tự ý sử dụng thuốc ngủ vô cùng nguy hiểm vì có thể làm cho tình trạng mất ngủ trở nên “bát nháo” hơn. Do không được sử dụng với liều lượng và thời gian thích hợp nên dẫn đến tình trạng bị lệ thuộc thuốc, thậm chí có thể rơi vào “giấc ngủ ngàn thu”.
Đã có nhiều trường hợp người bệnh tự ý dùng thuốc, sau đó phải nhập viện, nhẹ thì bị kích ứng da, nổi mẩn da, nặng thì sốt, hôn mê… Cần nhớ rằng, mỗi cơ thể đều khác nhau, không ai giống ai, cho dù là những người cùng trong một gia đình. Thuốc có thể "ăn ý" ở người này nhưng có thể là “kẻ phá bĩnh” ở người khác. Chính vì vậy mà bệnh nhân phải cần tới sự tư vấn và chỉ định dùng thuốc từ bác sĩ, dược sĩ.
Không hẳn chỉ tác động về mặt sức khỏe và tính mạng, sự tự ý dùng thuốc cũng sẽ tác động vào “túi tiền” của bệnh nhân. Có một số bệnh, thực ra chỉ cần dùng những loại thuốc đơn giản, rẻ tiền nhưng hiệu quả thì bệnh nhân lại nghe theo đồng nghiệp, bạn bè, đi tìm mua thuốc “hàng hiệu”. Điều này thật sự không cần thiết. Hơn nữa dùng thuốc không đúng “hệ” thì càng làm cho bệnh lâu lành. Việc tự dùng thuốc càng vô cùng nguy hiểm khi điều trị các chứng trầm cảm, lo âu. Khuynh hướng sử dụng thuốc chống lo âu trước ngày thi ngày một tăng trong giới sinh viên học sinh. Nhiều trường hợp bị kích động, dẫn đến có hành vi bạo lực do tự dùng loại thuốc này.
Tự ý sử dụng thuốc còn dẫn đến hậu quả là nghiện thuốc. Tai hại càng tăng thêm khi người sử dụng thuốc không hiểu được sự tương tác giữa thuốc này với thuốc kia, sự tương tác giữa dược phẩm với thực phẩm, rượu bia… Đã có trường hợp một bệnh nhân uống thuốc aspirin khi bụng đói, hậu quả là xuất huyết bao tử.
Những dạng thuốc khác thường được sử dụng là các loại kem dưỡng da. Đừng nghĩ rằng thuốc bôi ngoài da là vô hại. Thuốc bôi qua da cũng sẽ đi vào hệ tuần hoàn máu. Trong các loại kem thoa da có chứa rất nhiều hóa chất vốn là “bạn” đối với da người này nhưng lại là “thù” đối với người khác
Khi có bệnh, cần tập thói quen đi khám bệnh để được hướng dẫn dùng thuốc. Cũng cần giáo dục con cái về tác hại của việc tự ý sử dụng thuốc, không uống thuốc theo kiểu “truyền tai” từ bạn bè.
Các nhà thuốc cần phải có dược sĩ túc trực để tư vấn cho bệnh nhân về những loại thuốc không cần có toa bác sĩ. Riêng các loại thuốc bắt buộc kê toa, nhà thuốc cũng cần từ chối bán cho khách hàng. Điều này nghe có vẻ khó thực hiện trong điều kiện hành nghề y dược ở Việt Nam. Tuy nhiên, cần hiểu rằng, mạng người là trên hết.