Ăn chay là hữu lý?
Đọc báo nghe đài, các bậc cao niên thường thấy việc ăn nhiều thịt cá lại gây ra nhiều bệnh nan giải như tim mạch, béo phì, ung thư ruột già… cho nên quyết định ăn chay của họ lại càng quyết liệt hơn.
Thường ăn chay được hiểu là "không ăn thịt, cá hoặc bất cứ thức ăn nào có nguồn gốc động vật". Như vậy người ăn chay chỉ ăn rau, trái, các loại hạt, củ… Tuy nhiên cũng có người ăn chay chấp nhận dùng thêm trứng, sữa và các thực phẩm chế biến từ sữa như yaourt, phômai…
Bác sĩ Collin Campbell, trường đại học Cornell nhận xét :"Về nguồn gốc, con người thuộc loại ăn rau trái. Do đó ta nên ăn nhiều loại thực phẩm rau trái, thực vật và giới hạn thực phẩm từ động vật để có sức khoẻ tốt".
Chuyên gia dinh dưỡng Johana Dwyer của đại học Y khoa Tufts ở Boston tóm tắt như sau: "Có nhiều dữ kiện cho thấy ăn rau trái rất tốt để làm giảm nguy cơ mập phì, táo bón, ung thư phổi và nghiện rượu. Cũng có bằng chứng là nguy cơ về cao huyết áp, bệnh động mạch vành, tiểu đường loại II, sạn túi mật cũng giảm thiểu. Một số bằng chứng khác cũng cho là rau trái có thể giảm nguy cơ ung thư vú, bệnh nang chi ruột, ung thư ruột già, sạn thận, loãng xương, hư răng".
Thành ra quyết định ăn chay của người già cũng hữu lý.
Các dưỡng chất cần thiết
Tuy nhiên, những người con lo việc ăn chay cho cha mẹ mình lưu ý rằng thực phẩm từ thực vật cũng có hầu hết các chất dinh dưỡng mà động vật có nhưng với tỷ lệ khác nhau, và có nhiều chất dinh dưỡng mà thức ăn chay không có nên ta phải bổ sung.
Chẳng hạn chất đạm thực vật thường có tỷ lệ hấp thụ thấp hơn chất đạm động vật, cho nên người ăn chay cần tiêu thụ một số lượng nhiều hơn. Thí dụ, một người nặng 70k cần 54g chất đạm mỗi ngày. Để đáp ứng nhu cầu này, người ăn chay cần các loại đậu như đậu nành.
Người ăn chay thuần tuý cần ăn nhiều loại rau có lá màu xanh đậm và các loại thực phẩm có bổ sung canxi, vì canxi có nhiều trong sữa đã tăng cường hoặc cá.
Sinh tố B12 cần thiết cho sự cấu tạo hồng cầu và cho việc hoàn tất các chức năng của hệ thần kinh. Sinh tố này có nhiều trong thịt động vật, sữa, bơ, phômai, trứng, thuỷ sản. Thực vật không có sinh tố B 12, cho nên người ăn chay cần ăn thực phẩm có bổ sung sinh tố này hoặc dùng thêm thuốc có B12, dạng tiêm chích hoặc viên.
Ăn chay cũng hay bị thiếu khoáng chất sắt. Thực phẩm thực vật có nhiều sắt là đậu phụ, các loại hạt, lá rau có màu xanh đậm, nước trái mận khô (prune), vỏ khoai tây…
Kẽm cần thiết trong các men để chuyển hoá chất đạm, cho cơ quan sinh dục, cho sự miễn dịch. Kẽm có nhiều trong tôm, gan, thịt bò, thịt gà, lòng đỏ trứng, rau trái như các loại hạt…
Một số lưu ý
Người Việt nhiều khi ăn chay chỉ với tương chao, dưa cà muối… Các món ăn này thường thường có nhiều muối mặn, cho nên chỉ nên dùng giới hạn, nhất là với người đang bị cao huyết áp, bệnh tim. Nước cốt dừa ăn vào thấy rất béo hấp dẫn nhưng có nhiều chất béo no lắm đấy. Ăn nhiều cũng gây tắc nghẽn động mạch.
Thực ra, không có một chế độ dinh dưỡng nào có thể áp dụng chung cho mọi người mà mỗi người phải có chế độ riêng, tuỳ theo nhu cầu và sức khoẻ của mình.
Theo ý kiến các nhà chuyên môn, trừ trường hợp sức khoẻ tốt, người cao tuổi có sẵn vài bệnh mãn tính không nên ăn chay trường mà chỉ nên ăn mỗi tuần vài ngày cho nhẹ nhàng. Lý do là họ cần một số chất dinh dưỡng từ động vật để duy trì sức khoẻ. Quý bác cũng nên uống thêm sữa bò vì sữa có nhiều chất đạm, canxi cần thết cho cơ thể.