Theo ông Nguyễn Quốc An, một chuyên gia nông nghiệp lâu năm, khoai tây là một trong những loại rau củ khá an toàn cho người tiêu dùng. Nông dân thường phun thuốc trên cây. Do đó, dư lượng thuốc trong củ khoai nằm dưới mặt đất thường thấp hơn trên lá.
Khoai lang, khoai sọ, hành tây… cũng được ông An xếp vào danh sách rau củ an toàn. Các giống khoai củ này thường ít bị phun thuốc bảo vệ thực vật. Hơn nữa, những loại củ này sau thu hoạch để nhiều ngày nên dư lượng thuốc có thể giảm đi.
Ngoài ra, quả bí xanh, bí đỏ, mướp, bầu tương đối đảm bảo vì các loại cây này vốn không nhiều sâu. Nếu có phun thuốc thì lượng nhiễm vào rau quả ít hơn so với loại rau khác do đặc tính có quá trình hình thành dài ngày. Các loại quả này thường để được lâu sau hái nên lượng thuốc (nếu có) cũng dần mất đi.
Trong các loại rau ăn lá, ông An tư vấn, người tiêu dùng nên chọn những loại rau ít bị sâu bệnh như rau đay, mùng tơi, rau dền, cần tây… Với loại rau gia vị, có rau mùi, thìa là, hẹ là khá an toàn.
Theo ông An, người tiêu dùng nên mua rau, củ đúng mùa vụ, lúc đó cây sinh trưởng tốt, ít sâu bệnh hơn, nên nông dân ít phải dùng thuốc bảo vệ thực vật.
Chia sẻ về vấn đề về chất lượng rau củ, ông Trần Quang Trung, Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Bộ Y tế, cho rằng, rau củ phải dùng phân bón mới phát triển được. Mỗi loại rau củ có quy định rõ ràng cách thức và thời gian bón trước khi thu hoạch. Thực tế vẫn có nông dân hôm trước phun thuốc vào rau cho bóng đẹp, hôm sau đã mang ra chợ bán.
Bà Tuyết, một nông dân tại thôn Tằng My, xã Nam Hồng, huyện Đông Anh, Hà Nội, cho biết bà ý thức trong việc giữ gìn sức khỏe cho chính gia đình mình và cho người dùng. Bà nói: “Vừa rồi, gia đình tôi trồng hơn 2 sào bí xanh, mỗi sào được hơn 2.000 cây. Nếu không có sâu thì không phải phun thuốc, còn nhiều sâu là phải phun. Phun thuốc hóa học phải chờ khoảng 10 ngày đến 15 ngày mới thu hoạch, sử dụng thuốc sinh học, thời gian hái ngắn hơn, khoảng 3-5 ngày sau phun”.
Theo ông Nguyễn Quốc An, thuốc bảo vệ thực vật cơ bản có 5 loại. Thuốc tiếp xúc được phun trên bề mặt rau, côn trùng tiếp xúc với thuốc sẽ bị tiêu diệt.
Loại thứ hai là độc vị, tức sâu chỉ chết khi thuốc đi qua hệ tiêu hóa của nó. Thứ ba là thuốc thấm sâu, tức khi phun lên lá rau, thuốc sẽ thấm sâu vào bên trong lá. Tiếp đến là thuốc xông hơi, để diệt mối, mọt.
Cuối cùng là thuốc nội hấp. Cơ chế hoạt động của thuốc là ngấm vào tế bào lá rồi đi khắp cơ thể cây rau và tiêu diệt sâu. Với cây bắp cải, trong quá trình cuốn lá, sâu tơ đã xâm nhập vào trong bắp cải và được nhiều lá ngoài che chắn. Vì vậy, nếu dùng các loại khác thì không thể tiêu diệt được sâu mà phải dùng thuốc nội hấp.
Khi thuốc được phun sẽ ngấm vào từng tế bào, đi khắp cây rau. Sẽ nguy hiểm cho sức khỏe con người nếu nông dân mới phun được vài hôm, thậm chí hôm trước, hôm sau đã mang đi bán. Do đó lượng thuốc bảo vệ thực vật tồn dư trong rau rất cao. Rau trước khi dùng được ngâm nước có thể phai thuốc phần nào, trường hợp dùng thuốc nội hấp thì có ngâm rau nhiều giờ cũng không thể hết, ông Ân cho biết.