Biểu hiện lâm sàng là hay đầy bụng hoặc đau bụng, hay lợm giọng, buồn nôn, ăn không ngon, người mệt mỏi xanh xao, thiếu máu, chóng mặt, dễ cáu gắt, có lúc đại tiện ra cả đốt sán. Để điều trị bệnh nhiễm sán, cả hai nền Đông y và Tây y đều có nhiều loại thuốc, phương thuốc khá hiệu nghiệm. Song làm thế nào điều trị có kết quả mà lại an toàn (ít độc) và rẻ tiền nhất vẫn là một vấn đề nan giải đối với y học nói chung, và đối với bệnh nhiễm sán nói riêng. ở đây tôi xin giới thiệu một bài thuốc kinh nghiệm do Lương y Đặng Lự nguyên là Chủ tịch hội YHCT huyện Hoà Vang (Tp Đà Nẵng) truyền cho tôi cách đây 10 năm. Từ đó đến nay tôi đã sử dụng trên nhiều bệnh nhân, kết quả xổ thốn bạch trùng rất tốt. Điều đáng nói nữa là tất cả các vị thuốc trong bài này đều có sẵn ở quê hương tôi (vùng bán sơn địa giáp ranh núi Phú Túc – Bà Nà phía tây Tp Đà Nẵng)
Thành phần
– Nam phỉ tử (hột cây Chua meo) 16g.
– Sơn binh lang (hột Cau núi) 12g.
– Hắc sửu (hột dây Bìm bìm) 8g.
– Xuyên luyện tử (hột Sầu đâu núi) 4g.
– Thạch lựu căn (rễ cây Lựu, cả rễ chứ không phải lấy vỏ rễ như trong nhiều bài thuốc khác) 30g.
– Lá muồng trâu (hoặc Phan tả diệp) 12g.
Cách dùng:
Bốn vị thuốc đầu phơi khô tán bột chia làm hai gói: một gói lớn 25g và một gói nhỏ 15g. Chọn ngày xổ sán là ngày rằm hay mồng một âm lịch theo kinh nghiệm Đông y là tốt nhất. Buổi tối ngày hôm trước nên ăn nhẹ. Hai vị thuốc còn lại (Thạch lựu căn và Phan tả diệp) đem sắc với 3 chén nước để lấy 1 chén uống với gói thuốc bột lớn lúc 4 giờ sáng. Đến 6 giờ uống tiếp gói thuốc bột nhỏ với nước một quả dừa. Khoảng 15-20 phút sau thấy đau bụng cần đại tiện, ráng nín đến khi không thể nhịn được thì đi vào một cái bô hoặc chậu để dễ kiểm tra kết quả. Thường con sán cuộn tròn như một quả cầu nhỏ theo phân ra ngoài là tốt nhất (vì ra trọn cả con). Nếu sán ra đứt đoạn thì có thể phải uống thêm một liều thuốc xổ nhẹ để tống các đốt sán ra hết, hoặc chú ý để một thời gian sau xổ lại. Sau khi xổ sán xong, tắm rửa vệ sinh sạch sẽ nghỉ ngơi vài giờ rồi ăn một tô cháo đậu xanh nấu thật nhuyễn. Đến trưa ăn cơm bình thường (trừ thức ăn cứng, rắn khó tiêu).
Cũng cần nói thêm, như nhiều bài thuốc xổ giun sán khác, bài này cấm dùng cho trẻ em, phụ nữ có thai và thận trọng đối với người già yếu, suy nhược nặng.