– Trước hết, ta cần biết tại sao thuốc giảm đau hạ sốt paracetamol dạng viên nén lại có nhiều loại viên với liều khác nhau. Như thuốc viên nén paracetamol dùng cho người lớn phổ biến là loại chứa 500mg dược chất paracetamol, cũng có viên chứa nửa liều là 250mg paracetamol dành cho trẻ em. Nhưng lại có viên chứa liều có số lẻ như 325mg hoặc 650mg paracetamol cho mỗi viên. Đó là vì loại viên chứa 325mg, 650mg paracetamol đã tính liều bằng đơn vị khối lượng theo Anh, Mỹ. Các nước Anh, Mỹ dùng đơn vị pound (ký hiệu lb), grain (gr) thay vì kilogram (kg), gram (g, lưu ý khác với gr) như nhiều nước khác.
Đối với người lớn dùng thuốc thường tính theo viên. Như người lớn thường dùng 1-2 viên paracetamol 500mg cho mỗi lần và dùng 3-4 lần trong 24 giờ (tức trong một ngày) và không được dùng quá 4g/ngày. Còn đối với trẻ em, đây là đối tượng đặc biệt nên trẻ được cho dùng với liều thường tính theo mg thuốc/kg cân nặng của trẻ. Tức là đối với paracetamol trẻ được cho dùng với liều mỗi lần 10-15mg paracetamol/kg cân nặng của trẻ. Tùy cân nặng của trẻ sẽ tính ra liều cho mỗi lần dùng, như trẻ cân nặng 10kg sẽ dùng mỗi lần 100-150mg paracetamol.
Liều paracetamol mỗi lần dùng cho mọi lứa tuổi của trẻ là 10-15mg/kg nhưng số lần dùng tính cho cả ngày là 24 giờ tùy lứa tuổi có khác. Như trẻ sơ sinh dùng liều 10-15mg/kg cho mỗi lần và cách 6-8 giờ dùng một lần, tức trong ngày dùng 3-4 lần. Còn trẻ lớn hơn cũng dùng liều như trẻ sơ sinh nhưng nhịp cho thuốc gần hơn, cách 4-6 giờ dùng một lần, tức trong ngày dùng 4-6 lần nhưng kèm theo có lời khuyên không dùng quá năm lần trong vòng 24 giờ.
Đối với các thuốc có độc tính cao (như thuốc trị ung thư), phải tính liều thuốc theo diện tích da của trẻ: mg thuốc/m2 da. Trong bệnh viện, các nhà chuyên môn dựa vào cân nặng và chiều cao của trẻ và dựa vào công thức hoặc bảng tính sẵn để tính diện tích da của trẻ rồi từ đó tính liều. Đây là cách tính chính xác nhất nhưng khá phức tạp, và các thầy thuốc phải làm vì sự an toàn và hiệu quả của thuốc đối với trẻ.
Tóm lại, với trẻ con phải luôn thận trọng trong sử dụng thuốc. Sự thận trọng thể hiện ở nhiều mặt nhưng chủ yếu ở hai việc: dùng đúng liều và dùng đúng dạng thuốc dành cho trẻ. Riêng với paracetamol là thuốc hay dùng hạ sốt cho trẻ nên tính liều theo cân nặng của trẻ và dùng thuốc dạng lỏng. Tốt nhất không nên lấy thuốc viên nén paracetamol dành cho người lớn và bẻ nhỏ 1/2, 1/3, 1/4… viên để dùng cho trẻ. Hãy dùng paracetamol dạng lỏng và hỏi dược sĩ ở nhà thuốc hoặc đọc thật kỹ bản hướng dẫn sử dụng thuốc để tính và dùng thật đúng liều cho trẻ.
PGS.TS NGUYỄN HỮU ĐỨC