Nghiên cứu này được triển khai trong cụm công trình “Khai thác sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên sinh vật Biển Việt Nam nhằm tạo ra các sản phẩm có giá trị phục vụ cuộc sống” do các nhà khoa học thuộc Viện KHCNVN (gồm các Viện Hóa sinh biển, Viện Hóa học các Hợp chất thiên nhiên, Viện Nghiên cứu và Ứng dụng công nghệ Nha trang, Viện Tài nguyên Môi trường Biển) thực hiện. Công trình vinh dự được trao giải thưởng Nhà nước về Khoa học công nghệ năm 2010.
Holothurin B từ Hải Sâm có tác dụng diệt tế bào ung thư
TS Nguyễn Hoài Nam, Phó Viện trưởng Viện Hóa sinh biển, Viện KHCNVN, thành viên của cụm công trình cho biết, công trình cung cấp bộ tư liệu tổng quát về các nhóm dược liệu, khu vực chứa dược liệu, các quy trình chiết xuất hoạt chất (dạng sáng chế), các số liệu về hoạt tính sinh học của các mẫu, các hợp chất mới và các hợp chất có hoạt tính sinh học. Bộ dữ liệu của Công trình gồm 52 công trình được công bố trong đó có 2 bằng độc quyền sáng chế, 22 công trình công bố trên tạp chí quốc tế có uy tín, 03 sách chuyên khảo, 25 công trình công bố trên tạp chí chuyên ngành trong nước. Đây là bộ tư liệu quý phục vụ đào tạo cán bộ trẻ trong lĩnh vực Hóa hợp chất thiên nhiên biển góp phần nâng cao trình độ nghiên cứu biển ở Việt Nam lên tầm quốc tế.
Đáng chú ý là việc nghiên cứu, phát hiện ra hàng trăm hợp chất có hoạt tính chống ung thư, kháng sinh rất cao, trong đó có những hợp chất mới lần đầu tiên được phát hiện đóng góp rất lớn vào kho tàng hợp chất thiên nhiên biển trên thế giới, đồng thời góp phần quảng bá và đưa các thông tin về nghiên cứu biển Việt Nam vươn ra quốc tế. Trong hơn 4 năm nghiên cứu, với 405 mẫu sinh vật biển được thu thập, các nhà khoa học đã tiến hành sàng lọc hoạt tính sinh học của một số loài hải miên, hải sâm và nghiên cứu sâu về thành phần hóa học các hợp chất của một số loài có triển vọng theo định các hướng chống ung thư và kháng sinh. Thí nghiệm invitro hoạt tính sinh học của 247/405 mẫu sinh vật biển có các hoạt tính kháng sinh, chống ung thư. Nghiên cứu hóa học theo định hướng hoạt tính sinh học của 5 đối tượng sinh vật biển chọn lọc (gồm: hải miên cành Haliclona sp, bọt biển xốp đen Icrinia echinata, cầu gai Diadema setosum, hải sâm Holothuria vagabunda và Holothuria scabra); đã tách chiết xác định cấu trúc 30 chất sạch (trong đó 4 chất mới lần đầu tiên được phân lập từ thiên nhiên) cùng những kết quả thử nghiệm hoạt tính sinh học cho thấy một số chất sạch có hoạt tính chống ung thư và kháng sinh rất cao.
Trên cơ sở phát hiện các dược liệu biển quý, các nhà khoa học đã xây dựng được quy trình chiết xuất các hoạt chất có khả năng ức chế sự phát triển của một số dòng tế bào ung thư người như ung thư vú, ung thư vòm họng, ung thư cổ tử cung… Kết quả này góp phần hình thành các nguyên liệu cho các nghiên cứu sâu hơn về dược lý nhằm cho ra các thuốc điều trị ung thư phục vụ cho những người không may bị mắc căn bệnh hiểm nghèo này.
Chính các kết quả nghiên cứu và đào tạo cán bộ hệ thống, bài bản của cụm công trình “Khai thác sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên sinh vật biển Việt Nam nhằm tạo ra các sản phẩm có giá trị phục vụ cuộc sống” đã góp phần thúc đẩy và phát triển hướng nghiên cứu về hóa sinh biển ở Việt Nam. Viện Hóa sinh biển với chức năng Viện nghiên cứu cấp quốc nghiên cứu cơ bản và ứng dụng về hóa sinh biển đã được thành lập theo Quyết định số 470/QĐ-TTg ngày 12/4/2010 của Thủ tưởng Chính phủ. Ngoài ra, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đã xác định hướng nghiên cứu các hoạt chất sinh học biển là một trong các hướng trọng tâm trong Chương trình “Nghiên cứu cơ bản định hướng ứng dụng giai đoạn 2011-2015” của Nhà nước. Đây là những cơ sở bước đầu để việc khai thác nguồn dược liệu biển Việt Nam đưa ra được những sản phẩm phục vụ chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Một số sản phẩm nổi bật của Cụm công trình "Khai thác sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên thiên nhiên sinh vật biển Việt Nam nhằm tạo ra các sản phẩm có giá trị phục vụ cuộc sống"
3. Thực phẩm chức năng viên tăng lực BIONAMINE (956/2008/YT-CNTC) từ sao biển, giúp tăng cường thể lực cho vận động viên;
4. Thực phẩm chức năng viên nang mềm Bào ngư HALIOTIS (6714/2007/YT-CNTC) từ bào ngư, giúp bồi bổ cơ thể;
5. Thực phẩm chức năng viên nang mềm HASAMIN (4978/2006/YT-CNTC) từ hải sâm, giúp tăng cường sinh lực;
6. Thực phẩm chức năng SEAVIE (4381/2008/YT-CNTC) từ san hô mềm, giúp chống loãng xương, chống thoái hóa khớp;
7. Thực phẩm chức năng FUCOIDAN (2455/2010/YT-CNTC) từ rong biển giúp phòng ngừa bệnh viêm loét dạ dày và ung thư;
8. Cốt thoái vương (6126/2008/YT-CNTC) với thành phần có chứa dầu Vẹm xanh, hỗ trợ điều trị thoái hóa cột sống, gai đôi cột sống, thoát vị đĩa đệm…