Ông nhà giàu dạo bước
Trên phố quen hoàng hôn
Gặp chú đánh giày buồn
Lam lũ gầy khổ sở
Chú nhóc năn nỉ mời :
Ông đánh giày cho con
Để kiếm vài đồng gầy
Mua cơm nuôi em nhỏ
Chạnh lòng thương trẻ khó
Ông lơ đãng gật đầu
Có đáng là bao nhiêu
Vài ba đồng tiền lẻ
Giày xong ông móc ví
Đưa tờ 200 ngàn
Chú bé cầm ngần ngừ :
Ông chờ con đi đổi
5 đồng thôi ông hỡi
Đủ bữa tối hôm nay
Anh em con gặp may
Xin ông chờ một chút …
Đã qua 30 phút
Cậu bé không trở về
Ông lắc đầu: Chán ghê
Trẻ nghèo hay gian lắm …
Cơm tối xong đứng ngắm
Trăng mọc, gió hiu hiu
Trong vườn hoa thơm nhiều
Quên bực mình trẻ gạt …
Chuông cửa reo, tiếng quát :
Đi chỗ khác mà xin
Nghèo khổ biết phận mình
Lộn xộn tao bắt nhốt…
Ông thong thả cất bước
Thấy một nhóc gầy gò
Đang mếu máo co ro
Giống tên đánh giày khi nãy …
Có việc gì đấy cháu
Từ từ nói ta nghe
Anh bảo vệ yên nha
Đừng làm trẻ con sợ …
Thằng bé con ấp úng :
Hồi chiều nay anh tôi
Cầm tiền của ông rồi
Băng qua đường đi đổi
Chẳng may bị xe cán
Gãy mất chân rồi ông
"Một trăm chín nhăm đồng"
Bảo tìm ông trả lại
Anh tôi giờ nằm liệt
Chỉ muốn xin gặp ông …
Một lần nữa chạnh lòng
Rảo bước theo thằng bé
Đến ổ chuột xập xệ
Gặp thằng anh đang nằm
Mặt xanh tái như chàm
Thở ra tuồng hấp hối
Nói gấp hơi như vội:
Xin ông thương em con …
Cha mẹ đã không còn
Con đánh giày nuôi nó …
Nay không may con khổ
Chỉ xin ông việc này ! …
Cho em con đánh giày
Mỗi ngày cho ông nhé …
Kiếm lấy vài đồng lẻ
Mua cơm sống mà thôi …
Chợt thằng anh duỗi tay
Hơi thở lịm như tắt …
Ông già trào nước mắt:
– Ta sẽ lo em con
Cho ăn học bình thường
Như bao đứa trẻ khác
Cứ bình tâm an lạc
Bệnh viện tiền ta cho …
Thằng anh đã xuội lơ
Hồn bay về thiên giới
Nhân cách nghèo cao vợi
Môi nhợt thoáng nụ cười
Nó sống trọn kiếp người
Dù nghèo nhưng tự trọng
Bao người giàu – danh vọng
Đã chắc gì bằng đâu ! …
Bài thơ được phổ từ truyện ngắn Anh "Một tâm hồn cao thượng" và không có tên tác giả.
Lòng tự trọng của cậu bé đánh giày
Cậu bé đánh giầy