Đầu độc từ mùi hương
Theo điều tra của PV TS, các hộ sản xuất tăm hương tại xã Quảng Phú Cầu đềutẩm thêm hóa chất khác nhau tùy theo yêu cầu của khách hàng.
Tại cơ sở sản xuất tăm hương của gia đình ông Thoán, đây là một cơ sở sản xuất lớn vì mỗi ngày sản xuất khoảng 100 bó hương. Cũng theo ông, lượng tiêu thụ tăm hương hàng ngày khá lớn, có nhiều ngày thiếu tăm, gia đình ông phải sang mua thêm từ các hộ khác.
Cũng theo ông Thoán, loại hóa chất được dùng để ngâm và tẩm vào tăm hương, chính là Acid Photphoric (H3PO4), tuỳ theo yêu cầu của khách mà gia đình ông sẽ tẩm lượng axit với nồng độ khác nhau.
“Muốn hương cong đẹp thì trộn 1 lít axit H3PO4 vào 10 – 12 lít nước lã. Sau đó khuấy đều và sau khi nhúng, thì ủ 3- 5 phút rồi rút ra phơi, rồi đem đến người làm hương để cho thịt hương vào”, ông Thoán tiết lộ.
Theo ông Thoán, việc sử dụng này rất độc hại cho sức khỏe, nhưng thị trường bắt buộc nên người dân phải làm.
Cụ thể, các hóa chất này ảnh hưởng đến đường hô hấp và nếu chân tay lở loét ra thì chưa biết đến chừng nào khỏi.
Ông Tàm, một người dân sống tại xã Quảng Phú Cầu cũng cho biết: “Tác hại của thuốc làm cong tàn là đánh lừa người tiêu dùng, còn tàn là ảo ảnh chứ không phải là dùng hương cong là được nhiều lộc. Tôi ngửi mùi hương này thấy nhức đầu và chóng mặt, còn lúc đốt thành hương có độc hại hay không thì chưa ai biết được”.
Trong khi đó, chủ một cơ sở sản xuất hương thắp khác ở Hà Nội cho biết, để tạo ra mùi thơm cho hương, ở một số nơi khác, người ta thường tẩm sẵn hóa chất vào keo hoặc bột toa. Chẳng hạn, mùi trầm được tẩm từ “tinh trầm” Diamond, Clock…
 |
| Kho chứa nguyên liệu của một cơ sở sản xuất hương thắp ở Hà Nội |
Ông Tất Thắng – Giám đốc cơ sở sản xuất hương thắp Tất Thắng (Đan Phượng, Hà Nội) cho biết: Đến nay, chưa hề có bất cứ nghiên cứu được công bố rộng rãi nào liên quan tới mức độ độc hại, sự ảnh hưởng của những loại hóa chất đó tới sức khỏe của người sản xuất cũng như người sử dụng.
Có thể bị ung thư
Hiện nay chưa có nhà khoa học nào hay nghiên cứu nào cho rằng hóa chất ngâm tăm hương gây hại đến sức khỏe của người dân, hơn nữa để sản xuất hương đậu tàn theo phương pháp cổ truyền mà uốn cong được thì rất khó bởi nó còn phụ thuộc nhiều vào thời tiết vào nguyên vật liệu, nên sử dụng hóa chất là bắt buộc đối với họ.
Tuy nhiên, khi được hỏi về tính độc hại của loại hóa chất này, anh Công, một công nhân làm thuê tại đây cho biết, anh làm nghề này từ năm 17 tuổi, đến nay đã được 5 năm. Do ngày nào cũng tiếp xúc với bui và hóa chất nên anh thường xuyên bị ho, tay chân thì bị axit ăn loang lổ, đầu thì biến thành “Xuân tóc đỏ”.
“Tôi không biết tác hại đến đâu và như thế nào, nhưng cũng theo anh này, do công việc hàng ngày phải tiếp xúc với hóa chất, lại không có các dụng cụ bảo vệ như găng tay, nên bàn tay anh bị axit ăn mòn, nhìn như bị ghẻ lở. Anh bắt đầu làm hương từ năm 16 tuổi, đến nay cũng đã sống với nghề này được 5 năm rồi.
Chị Đỗ Thị N., một công nhân làm việc ở làng Cao Thôn, xã Bảo Khê (Hưng Yên) cũng thừa nhận: “Lúc mới làm thì không có vấn đề gì, ngoài bụi, nhưng về già ảnh hưởng đến phổi, bị ho nhiều”.
Theo Tiến sỹ Nguyễn Công Ngữ – Viện Công nghệ sau thu hoạch thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển và Phát triển nông thôn: Khi ngâm tăm nhang vào H3PO4 các hợp chất hữu cơ sẽ bị loại bỏ, H3PO4 sẽ kết hợp với xenlulo (thành phần chính của que tre, nứa) tạo thành estephotphat.
 |
Sau khi được phơi khô, nước sẽ bay hơi, trên tăm nhang sẽ chỉ còn estephotphat. Khi đốt nhang, nhiệt độ sẽ làm cho estephotphat thăng hoa dưới dạng andihrit photphoric (P2O5) làm que nhang cháy nhanh hơn đồng thời kéo tàn nhang có hình cong tròn. Tuy nhiên, các chất khí được sinh ra trong quá trình đốt nhang sẽ có chất P2O5.
“Nếu không kiểm soát công nghệ sản xuất hương, để cho việc sử dụng hóa chất bừa bãi và các loại mùn cưa được lấy từ các loại gỗ độc, sẽ rất nguy hiểm, hây nhiều bệnh tật. Nếu tiếp xúc thường xuyên mắt sẽ ảnh hưởng đến niêm mạc mắt, khiến mắt mờ dần. Hít vào thường xuyên cũng ảnh hưởng đến niêm mạc hô hấp. Đặc biệt, chủ yếu các khí độc này còn tồn lại trong phổi sẽ hây bệnh hiểm nghèo, gây ung thư phổi và các bệnh khác”, ông Ngữ nhấn mạnh.
Còn theo ông Trần Phương Anh, Giám đốc hương Phụng Nghi, để sản xuất hương đậu tàn theo phương pháp cổ truyền là hoàn toàn có thể được, nhưng chi phí sẽ đắt gấp 6 lần so với việc sử dụng hóa chất.
“Giá của một bó nứa hiện nay khoảng 50.000 đồng/bó. Nếu ngâm axit thì chỉ cần 50.000 đồng là đủ. Nhưng nếu muốn làm hương theo phương pháp cổ truyền thì chỉ lấy phần cật của cây nứa, tức là mỗi bó chỉ lấy được khoảng 1/3 (chi phí để được 1 bó đã là 150.000 đồng).
Sau khi ngâm nước suối xong thì lại chỉ chọn ra được khoảng 1 nửa số đó, tức là chi phí của 1 bó nứa rơi vào khoảng 300.000 đồng/bó. Với chi phí cao như thế, nên nhiều cơ sở sản xuất đã dùng hóa chất rất rẻ mua ở ngoài thị trường để sản xuất”, ông Phương Anh phân tích.